wat is een vertraagde spraak- en taalontwikkeling?
uitleg
Wanneer een jong kind in zijn uitspraak en taalontwikkeling duidelijk achterblijft bij leeftijdgenootjes is er sprake van een vertraagde spraak en taal. Het kind spreekt opvallend minder of nog helemaal niet; het spreekt in onvolledige, gekke zinnen; het spreken is minder goed verstaanbaar en soms begrijpt het kind niet goed wat er gezegd wordt. Een vertraging in de spraak- en taalontwikkeling kan problemen geven: het kind wordt door de omgeving niet begrepen en het kan zich niet goed uiten. Dit kan tot gedragsproblemen leiden. Ook het leren op school kan moeizamer verlopen.
Welke symptomen horen bij een vertraagde spraak- en taal?
symptomen
- Het kind spreekt opvallend minder of nog helemaal niet.
- Het spreekt in onvolledige, gekke zinnen.
- Het spreken is minder goed verstaanbaar.
- Soms begrijpt het kind niet goed wat er gezegd wordt.
Hoe wordt een vertraagde spraak- en taalontwikkeling ontdekt?
Voor ouders is het vaak moeilijk om te weten of hun kind voldoende spreekt. Vergelijking met andere kinderen, de mening van een peuterspeelzaalleidster of van de consultatiebureau-arts kan u dan helpen.
Wanneer u zich zorgen maakt over de taalontwikkeling van uw kind, dan zal de KNO-arts uw kind onderzoeken om een oorzaak voor een achterstand in taalontwikkeling te vinden. Vooral het gehoor van uw kind krijgt aandacht.
Misschien moet er nog meer onderzoek gebeuren, zoals een taaltest, zodat beter bekend wordt hoe de taalontwikkeling van uw kind is. Ook is het mogelijk, dat doorverwezen wordt naar een team met meer specialisten.
wat is de oorzaak van een vertraagde spraak- en taal?
oorzaak
Slechthorendheid
Een kind leert de spraak door het kopiëren van de spraak in zijn omgeving. Als een kind slechter hoort, kan de spraakontwikkeling verstoord raken. Veel kinderen hebben op jonge leeftijd vocht achter de trommelvliezen, waardoor ze slechter horen en dus een achterstand in de spraak- en taalontwikkeling oplopen.
Taalachterstand
Door te weinig aanbod van taal, loopt de taalontwikkeling achterstand op. Denk aan de volgende aspecten:
- Het kind heeft te weinig Nederlands gehoord en gesproken.
- Er is te weinig gepraat en te weinig voorgelezen.
- Kinderen hebben te weinig moeilijke woorden en lange zinnen gehoord.
Een taalontwikkelingsstoornis (TOS)
Dit is een ontwikkelingsstoornis van het aangeboren vermogen om taal te leren.. Dit betekent dat taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt. Een kind met TOS heeft bijvoorbeeld grote moeite met praten of het begrijpen van taal. Het kan niet zomaar worden behandeld door meer aanbod van taal.
Laatbloeier
Het komt ook voor dat het kind gewoon wat later is in de taalontwikkeling en slecht spreekt zonder dat er een duidelijke oorzaak voor gevonden wordt.
Articulatieproblemen
Bij afwijkingen in de mond of de keel kan een kind bepaalde klanken soms niet goed vormen. Denk aan vergrote neus- of keelamandelen of een verkort gehemelte. Vaak ligt de oorzaak van de spraakstoornis echter aan een verkeerd gebruik van de mond, tong of keel. Het kan bijvoorbeeld zijn, dat een kind de gewoonte heeft om de mond open te houden, waardoor de lipspieren verslapt zijn, of een kind kan slissen.
Stotteren
Stotteren komt veel voor. Lang niet alle kinderen, die als kleuter stotteren, blijven dit doen. Als ouder hoeft u zich hier niet ongerust over te maken. Soms is het wel verstandig om stotteren tijdig te laten onderzoeken. Zoals wanneer stotteren in de familie voorkomt, als uw kind dingen gaat vermijden of wanneer het lichamelijk reageert tijdens het stotteren. Bijvoorbeeld door het maken van bewegingen of door transpireren.
Algehele ontwikkelingsachterstand
Een vertraagde spraak- en taalontwikkeling kan samenhangen met andere stoornissen zoals een algehele ontwikkelingsachterstand.
Wat te doen als de spraak-taalontwikkeling vertraagd is?
oplossing
De behandeling van een vertraagde spraak en taal is afhankelijk van de oorzaak. In het algemeen geldt dat een vertraagde spraak- en taalontwikkeling goed te behandelen is, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden.
Stimuleren van de taalontwikkeling
Bij kinderen met een taalachterstand of laatbloeiers, is het belangrijk meer taal aan te bieden. Hiervoor zijn enkele voorbeelden.
- Praat veel met je kind en lees voor.
- Benoem de personen en de dingen in de omgeving.
- Praat over wat je aan het doen bent en over wat je kind aan het doen is.
- Herhaal de zinnen van je kind, maak ze langer of voeg er informatie aan toe.
- Neem de tijd om goed te kijken en luisteren naar je kind. Kijk waar het mee bezig is en praat daarover
- Stel regelmatig vragen aan je kind. Antwoord geven stimuleert het denken en de taalontwikkeling van je kind.
- Benoem gevoelens. Zeg bijvoorbeeld: ‘Je vindt het niet leuk dat je nu naar binnen moet.’
Welk medicijn bij vertraagde spraak en taal?
medicijn
Als er sprake is van een onderliggende stoornis, kan soms met medicijnen behandeld worden afhankelijk van de oorzaak. Meestal zijn er geen medicijnen die helpen tegen een vertraagde spraak- en taal ontwikkeling.
Welke mogelijke behandelingen bij vertraagde spraak- taalontwikkeling?
behandelingen
De behandeling van een vertraagde spraak en taal is afhankelijk van de oorzaak. In het algemeen geldt dat een vertraagde spraak- en taalontwikkeling goed te behandelen is, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden.
Trommelvliesbuisjes
Bij veel kinderen met een taal/spraak achterstand is sprake van gehoorverlies door vocht achter de trommelvliezen. In dat geval kan de KNO-arts voorstellen om trommelvliesbuisjes te plaatsen. Een buisje wordt in het trommelvlies geplaatst en creëert een open verbinding tussen het middenoor en de uitwendige gehoorgang. Bij kinderen worden buisjes onder narcose geplaatst.
Logopedie
De logopedist onderzoekt uitgebreid de taal en de spraak van het kind. De logopedist traint het taalbegrip en verbetert het luistergedrag; er wordt gewerkt aan de woordenschat, de zinsbouw en de uitspraak. Na verwijzing van een huisarts of KNO-arts kunnen articulatiestoornissen, stotteren en taalachterstanden behandeld worden.
Aanvullend onderzoek naar onderliggende stoornis.
In een enkel geval is er een verdenking op een taalontwikkelingsstoornis of algemene ontwikkelingsstoornis. Hiervoor kan een kind verwezen worden naar een audiologisch centrum. Hier kan uitgebreide diagnostiek en behandeling plaatsvinden.
Wanneer contact opnemen?
contact
Als u vermoed dat de spraak- en taalontwikkeling vertraagd is, is het verstandig contact op te nemen met de KNO-arts. In het KNO Medisch Centrum kan snel gekeken worden of er sprake is van een achterstand en wat daar de oorzaak van is. We kunnen u snel adviseren en zo nodig verwijzen voor aanvullende behandeling. Achterstanden in de spraak- en taalontwikkeling zijn goed te behandelen, zeker als de problemen al op jonge leeftijd onderkend worden.
Meer informatie
Klik op onderstaande links voor meer informatie
Informatie van de Nederlandse vereniging voor KNO-heelkunde
Informatie van de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF)
Deze informatie voor patiënten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. © KNO Medisch Centrum / www.knomc.nl